در این مقاله قصد داریم بر تجهیزات یدکی ماشینآلات سنگین بهعنوان بخشی اساسی و حیاتی از ماشینآلات سنگین که لازم است بهطورجدی موردتوجه و بازرسی منسجم قرار بگیرد و در تهیه آنها توجه کارشناسی به عمل بیاید تا آسیبهای جانی و مالی و کاهش بهرهوری از ابعاد مختلف به دنبال نداشته باشد بپردازیم به انواعی از آنها ازجمله قطعات یدکی اورجینال و OEM مروری داشته باشیم. قطعات یدکی را در ماشینآلات سنگین و در کل در اکثر تجهیزات، در قالب قطعاتی تعریف میکنیم که جایگزین قطعات اصلی در مواقع مختلفی ازجمله تعمیرات، خرابیها و غیره مورداستفاده قرار میدهیم و همانگونه که عنوان شد این قطعات نقش بسیار تعیینکنندهای در تمامی فرایندها ایفا میکند و لازم است در نیمکت ذخیره صنعت در حالت آمادهباش باشند؛ چراکه عدم دسترسی به قطعات یدکی با کیفیت حتی اگر به هر دلیلی از قطعات یدکی اورجینال استفاده نشده باشد، در مواقع بحرانی یا عدم دسترسی به قطعات یدکی باکیفیت مطلوب در زمان نیاز، میتواند باعث بروز مشکلات اساسی ازجمله مشکلات ایمنی و جانی، مالی بهرهوری و غیره در صنایع مختلف شود.
نگاهی به قطعات یدکی ماشینآلات سنگین و انواع آنها
همانگونه که از اسم آنها نیز برمیآید، قطعات یدکی، قطعاتی هستند که در مواقع لازم ازجمله خرابیهای ناگهانی، فرسودگی و غیره نیاز به استفاده از آنها خواهد بود. وجود قطعات یدکی و استفاده اصولی از آنها در انواع متعدد ماشینآلات مانند قطعات بیلهای مکانیکی ازجمله در صنایع ساختوساز یا سایر ماشینآلات سنگین در سایر صنایع، جزو عوامل حیاتی در مقوله ماشینآلات سنگین است؛ چراکه علاوه بر تأمین ایمنی دستگاه و بهتبع آن عوامل انسانی استفادهکننده از آن و کارکنان مشغول در محیط کاری آنها، باعث افزایش طول عمر مفید دستگاه و عدم خرابیهای ناگهانی و تعلیق پروژهها و کاهش بهرهوری خواهد بود.
انواع مختلفی از قطعات یدکی در ماشینآلات سنگین وجود دارد که ازجمله آنها میتوانیم به مواردی مانند قطعات یدکی سیستم موتور، قطعات سیستم برق، قطعات یدکی بدنه مثل شاسی و اتاقک، قطعات یدکی سیستم هیدرولیک مانند پمپ سیلندر و لولهها، قطعات یدکی سیستم ترمز و غیره اشاره داشته باشیم که میتوانیم تمامی این قطعات را از بعد قطعات یدکی اورجینال یا سایر بررسی کنیم.
امروزه فروشندههای مختلفی برای ارائه محصولات مختلف صنعتی حتی شامل قلم چکش هیدرولیکی وجود دارد که میتوانیم با جستجو به آنها دسترسی پیدا کنیم.
قطعات یدکی اورجینال و OEM در ماشینآلات سنگین
قبل از پرداخت مبسوطتر به هر دسته از این قطعات یدکی در حالت کلی میتوانیم بگوییم قطعات یدکی اورجینال شامل آن دسته از قطعات یدکی هستند که توسط شرکت تولیدکننده همان ماشینآلات سنگین تولیدشدهاند؛ اما قطعات یدکی OEM توسط سایر شرکتها تولیدشدهاند اما آن شرکتها نیز دارای مجوز برای تولید قطعات یدکی برای انواع خاصی از برندها را دارا هستند.
قطعات یدکی اورجینال یا اصلی چیست؟
قطعات یدکی اورجینال یا اصلی را که در قالب OE هم تعریف میکنیم و از عبارت Original Equipment Parts میآید، آن دسته از قطعات یدکی را شامل میشود که طراحی و تولید آنها توسط تولیدکننده ماشینآلاتی که مورداستفاده قرار میدهیم، صورت گرفته است. یعنی در روال جایگزینی با قطعات یدکی از آن نوع قطعاتی استفاده میکنیم که توسط همان سازنده قطعات ماشینآلات ساختهشده است؛ درنتیجه با اطمینان بالاتری میتوانیم آنها را مورداستفاده قرار دهیم.
همانگونه که متوجه شدیم قطعات یدکی اورجینال آن دسته از قطعات یدکی هستند که توسط همان شرکت تولیدکننده ماشینآلات طراحی و تولید میشود. طبیعتاً با توجه به اینکه این قطعات توسط همان شرکت و مشخصاً برای انواع خاصی از ماشینآلات سنگین تولید میشود، میتوانند دارای تناسب بیشتری با ماشینآلات مورداستفاده داشته و بهتبع آن دارای عملکرد بالاتری باشند.
محصولات OEM چیست؟
OEM مخفف عبارت Original Equipment Manufacturer است و در اصطلاح به معنای تهیهکننده تجهیزات اصلی مورداستفاده قرار میگیرد. زمانی برای قطعات آن را مورداستفاده قرار میدهیم که شرکتی قطعات مربوط به شرکت دیگری را با اسم و برند خود به فروش میرساند که در این حالت عبارت OEM به اسم آن شرکت اضافه میشود. پس در حالت کلی OEM این مفهوم را منتقل میکند که قطعه مدنظر ساخت همان فروشنده نیست؛ بلکه قطعهای است که فروشنده از طرف تولیدکننده اقدام به فروش آن میکند.
اگر بخواهیم اندکی کاربردیتر به مفهوم OEM نگاه کنیم، میتوانیم بگوییم؛ این عبارت زمانی مورداستفاده قرار میگیرد که شرکتی قطعاتی را بهصورت جداگانه تولید میکند و سپس قطعات تولیدی را برای مونتاژ با دیگر قطعات محصول نهایی در اختیار شرکت دیگری قرار میدهد؛ بهعنوانمثال شرکت فرضی الف را در نظر بگیریم که برای تولید ماشینآلاتش؛ از شرکت بی اقدام به خرید سیستم موتور ماشینآلات میکند و محصول نهایی را تولید میکند؛ حال شرکت بی، یعنی شرکتی که قطعهای را برای مونتاژ با سایر قطعات ماشینآلات شرکت الف و تولید محصول نهایی در اختیار آنجا قرار داده است، شرکت OEM محسوب میشود.
نکات مهم در تهیه قطعات یدکی ماشینآلات سنگین
در تهیه قطعات یدکی ماشینآلات سنگین شامل قطعات یدکی اورجینال، لازم است به یک سری از نکات توجه ویژهای داشته باشیم که در روال استفاده از ماشینآلات نقش حیاتی دارد و به برخی از آنها اشاره میکنیم.
بخوانید درباره: تفاوت قطعات ماشینآلات سنگین نو و بازسازیشده: کدام بهصرفهتر است؟
مشاورههای تخصصی؛ مانند تمامی روالهای تخصصی بسیار مهم است تا در فرایند انتخاب قطعات یدکی برای ماشینآلات اعم از قطعات یدکی اورجینال یا سایر قطعات با مشاورههای تخصصی افراد صاحب صلاحیت پیش برویم تا بتوانیم انتخاب بهینهای داشته باشیم. لازم است به این نکته توجه کنیم که هرگونه هزینهای در روالهای اصولی چه در روال مشاوره، چه خرید اجسام باکیفیت بالأخص در قطعاتی که با ابعاد ایمنی کارکنان نیز در ارتباط است، نه هزینه، بلکه سرمایهگذاری اساسی محسوب میشود.
اعتبار و صلاحیت فروشنده؛ بسیار مهم است که برای خرید قطعات یدکی ماشینآلات سنگین ازجمله قطعات یدکی اورجینال، به فروشندههای یا نمایندگیهای معتبر مراجعه نماییم.
تطبیق با استانداردهای لازم؛ لازم است قطعات خریداریشده با مشخصات و الزامات فنی ماشینآلات و مطابقت کامل و دارای استانداردهای مدنظر باشند.
درخواست گواهیها و ضمانتنامهها از فروشندگان؛ هنگام خرید قطعات یدکی شامل قطعات یدکی اورجینال، بسیار مهم است که از فروشندگان گواهیها و گارانتیهای معتبر را درخواست نماییم.
تبعات عدم توجه به قطعات یدکی ماشینآلات سنگین
همانگونه که بارها یادآوری و تأکید شد، بسیار مهم است تا در روال انتخاب و خرید و آماده بودن قطعات یدکی ماشینآلات سنگین برای مواقع و موارد بحرانی، دقت کافی را داشته باشیم. مواردی که ممکن است در صورت عدم توجه کافی به این بعد یا سهلانگاری یا نگاه تکبعدی، بهعنوانمثال لحاظ فقط بعد مالی بدون توجه به کیفیت قطعه، یا نصب غیرتخصصی یا عدم نظارت کافی به وجود بیاید، میتوانیم به موارد زیر اشاره داشته باشیم.
تبعات و آسیبهای ایمنی و جانی به کارکنان دلیل استفاده از قطعات یدکی باکیفیت پایین یا عدم نصب اصولی یا عدم داشتن نظارتهای صحیح به روال نصب و بعدازآن و بازرسیهای دورهای.
کاهش بهرهوری به دلیل عدم عملکرد مناسب ماشینآلات.
توقف پروژهها به دلیل خرابی در قطعات استفادهشده.
علاوه بر اصطلاحاتی امثال قطعات یدکی اورجینال و OEM، انواع دیگری از گزینهها را نیز داریم که لزوم تخصصی بودن فرآیند خرید تحت عنوان مشخصاً افراد صاحب صلاحیت و متخصص را یادآور میشود. بهعنوانمثال آریا یدک و بسیار مهم است که با همراهی و مشاورههای متخصص صاحب صلاحیت انتخاب مطلوبی با توجه به شرایط مدنظر داشته باشیم؛ چه در صورت لزوم به خرید قطعات یدکی اورجینال چه سایر.
بدون دیدگاه